5. สมณสูตร

[192] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย คำว่า สมณะ เป็นชื่อของ
พระตถาคต อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า คำว่า พราหมณ์ คำว่า
ผู้ถึงเวท คำว่า ศัลยแพทย์ คำว่า ไม่มีมลทิน คำว่า ผู้ปราศจาก
มลทิน คำว่า ผู้มีญาณ คำว่า หลุดพ้น เป็นชื่อของพระตถาคต
อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
คุณชาติใด อันเราผู้เป็นสมณะ เป็น
พราหมณ์ อยู่จบพรหมจรรย์ พึงกระทำ คุณชาติ
ใด อันเราผู้ถึงเวท ผู้เป็นศัลยแพทย์อย่างยอด
เยี่ยม พึงบรรลุ คุณชาติใด อันเราผู้ไม่มีมลทิน
ผู้ปราศจากมลทิน อยู่จบพรหมจรรย์ พึงบรรลุ
และคุณชาติใด อันเราผู้มีญาณ ผู้หลุดพ้นแล้ว
อย่างยอดเยี่ยม พึงบรรลุ คุณชาตินั้น ๆ เราบรรลุ
แล้ว เรานั้นชนะสงครามแล้ว เป็นผู้หลุดพ้นแล้ว
พ้นจากเครื่องผูกคือมาร เราเป็นผู้ประเสริฐ เป็น
ผู้ฝึกตนชั้นเยี่ยม เป็นเสขบุคคลปรินิพพานแล้ว.
จบ สมณสูตรที่ 5

อรรถกถาสมณสูตรที่ 5

มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
บทว่า ยํ สมเณน ความว่า คุณชาติใดอันสมณะพึงถึง.
บทว่า วุสีมตา ได้แก่ อยู่จบพรหมจรรย์. บทว่า มุตฺโต โมเจมิ
พนฺธนา ความว่า เราเป็นผู้พ้นจากเครื่องผูกทั้งปวงด้วยตนเองแล้ว
ยังทำมหาชนให้พ้นจากเครื่องผูกมีราคะเป็นต้นด้วย. บทว่า
ปรมทนฺโต ความว่า เป็นผู้อันใคร ๆ อื่นไม่ได้ให้ศึกษา ไม่ได้ให้
โอวาท รู้แจ้งสยัมภูญาณ ชื่อว่า เป็นผู้ฝึกแล้วอย่างเยี่ยม เพราะฝึก
แล้วด้วยประโยชน์อย่างยิ่ง. บทว่า ปรินิพฺพุโต ได้แก่ ปรินิพพาน
แล้วด้วยกิเลสปรินิพพาน.
จบ อรรถกถาสมณสูตรที่ 5